Απόφαση υπ’ αριθμ. 16/2005
Tο Πρωτοβάθμιο Πειθαρχικό Συμβούλιο της Ενώσεως Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών συνήλθε σήμερα Τρίτη, 5 Ιουλίου 2005 υπό την προεδρία του τακτικού μέλους συν. Ιωάννη Αποστολόπουλου, λόγω απουσίας του προέδρου συν. Παναγιώτη Τερζή και με την παρουσία του τακτικού μέλους συν. Αικατερίνης Δουλγεράκη, του αναπληρωματικού μέλους συν. Παν. Μπόσδα, που αντικαθιστά το απουσιάζον τακτικό Παν. Τερζή, του αναπληρωματικού μέλους συν. Ελένης Ανδριανού, που αντικαθιστά το απουσιάζον τακτικό Ιωάννη Ευσταθίου, του αναπληρωματικού μέλους συν. Γιώργου Αρκουλή, που αντικαθιστά το απουσιάζον τακτικό ’ρη Καρρέρ, καθώς και της γραμματέως Μαρίας Χριστοφοράτου, προκειμένου να εκδώσει απόφαση επί της από 19.04.05 αυτεπάγγελτης πειθαρχικής δίωξης του Συμβουλίου κατά του συν. Στέφανου Χίου.
Το ΠΠΣ αποφάσισε ομόφωνα την άσκηση πειθαρχικής δίωξης κατά του δημοσιογράφου και μέλους της ΕΣΗΕΑ Στέφανου Χίου. Κατηγορείται ότι παραβίασε το άρθρο 7, παρ. 1, εδ. α’ και θ’ του Καταστατικού και το άρθρο 2, εδ. α’ του Κώδικα Αρχών Δεοντολογίας, αλλά και αγνόησε την υπ’ αριθμ. 125/23.03.05 σχετική ανακοίνωση-σύσταση του Εποπτικού Οργάνου Δεοντολογίας της ΕΣΗΕΑ, που έκανε έκκληση αποφυγής ρατσιστικής συμπεριφοράς ενόψει του ποδοσφαιρικού αγώνα των εθνικών ομάδων Ελλάδας-Αλβανίας της 30.03.05.
Ειδικότερα, ο εν λόγω δημοσιογράφος μετέχοντας στην εκπομπή “Top Secret”, του Τ/Σ Alter, δήλωσε κατά προκλητικό τρόπο ότι ο ίδιος δεν θα έσχιζε απλά την αλβανική σημαία (όπως είχε κάνει λίγες μέρες πριν ομάδα ανεύθυνων ατόμων), αλλά θα την έκαιγε.
Στις 01.06.05 προσήλθε ο μάρτυρας του εγκαλουμένου, συν. Φώτης Ιγνατίου, ο οποίος κατέθεσε μεταξύ άλλων τα εξής:
“Είμαι δημοσιογράφος-μέλος της ΕΣΗΕΑ. Ο Στ. Χίος εργαζόταν στον Τ/Σ “Alter” σε μια ιδιαίτερη ζώνη και κατά κύριο λόγο δεν εργάζονται δημοσιογράφοι σε τέτοιες εκπομπές (μεσημεριανές) και ο ανταγωνισμός είναι έντονος και πολύ μεγάλος για την τηλεθέαση σε μια στιγμή επιδείξεως έντονου λεκτικού ρεπορτάζ -αν μπορεί να λεχθεί κάτι τέτοιο- αναφέρθηκε στη σημαία της Αλβανίας με λόγια που δεν ήθελε και ο ίδιος.
Παρότι θα ήθελε να ανασκευάσει δημοσίως -όπως μου είπε ο ίδιος- το κανάλι δεν του άφησε τέτοια περιθώρια, καθώς τον απέλυσε. Ο λόγος για την απόλυσή του δεν ήταν βέβαια ο συγκεκριμένος και θεωρώ ότι απλά υπήρξε η αφορμή.
Πιστεύω ότι σε καμία περίπτωση δεν θα ήθελε να θίξει ή να προσβάλλει τις αξίες ενός κράτους, όπως δεν θα ήθελε να προσβάλλουν τις αξίες του δικού του κράτους. Ήταν λάθος για το οποίο τιμωρήθηκε με την απόλυσή του και δεν πιστεύω ότι πρέπει να του επιβληθεί κάποια βαρύτερη τιμωρία, με δεδομένο ότι το έχει καταλάβει και ο ίδιος και μετάνιωσε για αυτό το λεκτικό του ατόπημα.
Γνωρίζω την ανακοίνωση του Εποπτικού Οργάνου Δεοντολογίας που είχε προηγηθεί, αλλά ο ίδιος δεν την είχε πληροφορηθεί.
Δεν νομίζω ότι με τη θέση του αυτή αποσκοπούσε στο να εντείνει φανατισμούς, σε βάρος ατόμων αλβανικής εθνότητας. Πιστεύω ότι έχασε τον αυτοέλεγχό του σε ένα φορτισμένο κλίμα, χωρίς να σημαίνει ότι αυτό δικαιολογείται, αλλά εντάσσεται στα πλαίσια μιας έντασης της στιγμής και αυθόρμητης αντίδρασης, την οποία μπορεί να έχει ο καθένας από εμάς”.
Στη συνέχεια, εκλήθη στις 29.06.05 ο εγκαλούμενος συν. Στέφ. Χίος και απολογούμενος ενώπιον του Συμβουλίου, μεταξύ άλλων, ανέφερε τα ακόλουθα:
“Ήταν μια πραγματικά κακή επαγγελματική στιγμή. Λειτούργησα ίσως παρορμητικά εκείνη τη στιγμή, λησμονώντας την επισήμανση του Εποπτικού Οργάνου Δεοντολογίας, το οποίο είχε επισημάνει δύο ημέρες νωρίτερα με ανακοίνωσή του, την αποφόρτιση του κλίματος. Όμως, παρά το γεγονός ότι είπα ότι δεν πρέπει να ρίξουμε στην πυρά το νεαρό παιδί που κατέβασε τη σημαία και να τον διαπομπεύσουμε και αυτόν και την οικογένειά του στα κανάλια, επισήμανα δύο φορές ακριβώς μετά την αιχμηρή φράση μου ότι σαν δημοσιογράφος οφείλω να καταδικάσω μια τέτοια ανεπίτρεπτη και ρατσιστική ενέργεια. Η διευκρίνιση αυτή έγινε δύο φορές την ίδια ώρα.
Λυπάμαι πολύ, αλλά το κανάλι δεν μου έδωσε και τη δυνατότητα την επόμενη μέρα να επανορθώσω διότι με απέλυσε καταχρηστικά, χωρίς να μου καταβάλλει οποιαδήποτε αποζημίωση, κάτι στο οποίο στόχευε δύο μήνες πριν και βρήκε αφορμή με το συγκεκριμένο, ατυχές περιστατικό.
Τέλος, θέλω να σημειώσω ότι ουδέποτε είχα ούτε ρατσιστικές αντιμετωπίσεις για οποιουσδήποτε οικονομικούς μετανάστες που ζουν στην πατρίδα μας
”.
Το ΠΠΣ αφού έλαβε υπόψη του τη μαρτυρική κατάθεση, την απολογία του εγκαλουμένου και τα λοιπά στοιχεία του φακέλου, θεωρεί ότι αποδείχθηκαν τα εξής:
Ο εγκαλούμενος συν. Στέφ. Χίος μετέχοντας στην εκπομπή “Top Secret” του Τ/Σ “Alter” στις 30.03.05 λίγο πριν την διεξαγωγή του ποδοσφαιρικού αγώνα Ελλάδας-Αλβανίας στην Αθήνα, προέβη σε απαράδεκτη, ανεύθυνη και προτρεπτική σε αρνητικές εκδηλώσεις φανατισμού δήλωση. Συγκεκριμένα, με την έναρξη της εκπομπής ανέφερε: “Αυτές τις στιγμές οδηγείται στον ανακριτή ένα νεαρό παλικάρι για να δώσει λόγο γιατί έσκισε και ποδοπάτησε μια αλβανική σημαία. Δεν συμφωνούμε με το γεγονός ότι την ποδοπάτησε. Κατά την προσωπική μου εκτίμηση έπρεπε να την κάψει. Αυτή είναι η δική μου εκτίμηση ”.
Λίγο αργότερα προσπαθώντας να μετριάσει τις εντυπώσεις πρόσθεσε: “Ίσως ο νεαρός έσφαλε και έκανε ένα λάθος. Ίσως λάθος είναι και η δική μου εκτίμηση. Ως δημοσιογράφος δεν θα έπρεπε να το πω, αλλά ως άνθρωπος έτσι αισθάνομαι”.
Για κάθε πολίτη αλλά και πολύ περισσότερο για κάθε δημοσιογράφο, του οποίου η θέση προφανώς επηρεάζει το κοινωνικό σύνολο, τέτοιες απόψεις μισαλλοδοξίας είναι ανεπίτρεπτες. Αλλά καθίστανται και επικίνδυνες καθώς τροφοδοτούν τον φανατισμό ακραίων στοιχείων τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Αλβανία στη συγκεκριμένη περίπτωση, ή τυχόν άλλη χώρα σε άλλα δεδομένα. Και η κατάληξη πέραν των άλλων είναι να οδηγούμεθα ακόμη και σε ανθρώπινα θύματα, όπως δυστυχώς έχει συμβεί κατά το παρελθόν σε ποδοσφαιρικές αναμετρήσεις.
Πέραν όμως αυτού, η διατύπωση παρόμοιων θέσεων, που δήθεν ανάγονται σε εθνικές ευαισθησίες, ουσιαστικά αποτελούν ενέργειες που υποδηλώνουν έλλειψη του επιβαλλόμενου σεβασμού στα σύμβολα άλλου έθνους-κράτους, και υπονομεύουν το αναγκαίο κλίμα φιλίας, συνεργασίας και ειρηνικής συνύπαρξης μεταξύ λαών. Η διεξαγωγή ενός ποδοσφαιρικού αγώνα δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίζεται ως εχθρική αναμέτρηση. Ούτε τυχόν αρνητικές ενέργειες της μιας πλευράς να χρησιμοποιούνται ως πρόσχημα για αντίστοιχες συμπεριφορές της άλλης.
Όλα αυτά είναι αυτονόητα για τα μέλη του δημοσιογραφικού σώματος. Πολύ περισσότερο μάλιστα καθώς στη συγκεκριμένη περίπτωση το Εποπτικό Όργανο Δεοντολογίας της ΕΣΗΕΑ έσπευσε να επιστήσει εκ των προτέρων την προσοχή των δημοσιογράφων τονίζοντας:
“Το Εποπτικό Όργανο Δεοντολογίας της ΕΣΗΕΑ, ενόψει του ποδοσφαιρικού αγώνα Ελλάδας-Αλβανίας της 30ης Μαρτίου και προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα που προσβάλλουν ολόκληρη την ελληνική κοινωνία, υπενθυμίζει προς όλους τους συναδέλφους πως οι δημοσιογραφικές υπερβολές που προκαλούν ακραίες συμπεριφορές και ευθύνονται για κρούσματα ξενοφοβίας, ρατσισμού και μισαλλοδοξίας, είναι παντελώς ξένες προς οποιαδήποτε έννοια δημοσιογραφικής δεοντολογίας και συνεπώς καταδικαστέες. Οι δημοσιογράφοι δεν μπορούν και δεν πρέπει να γίνουν κήρυκες μίσους. Οι εξαιρέσεις αυτού του κανόνα θα αντιμετωπίζονται με την αυστηρότητα που επιβάλλεται”.
Δυστυχώς, ο εγκαλούμενος συνάδελφος με την προπεριγραφόμενη συμπεριφορά του, ενήργησε κατά τρόπο που παρεγνώριζε τα στοιχειώδη αυτά δεδομένα και προφανώς περιφρονώντας στοιχειώδεις αρχές δημοσιογραφικής δεοντολογίας.
Για τους λόγους αυτούς, ο εγκαλούμενος συν. Στέφανος Χίος κρίνεται παμψηφεί πειθαρχικά ελεγκτέος για παράβαση του άρθρου 7, παρ. 1, εδ. α’ και θ’ του Καταστατικού και άρθρου 2, εδ. α’ του Κώδικα Αρχών Δεοντολογίας.
Ως προς την ποινή, με ψήφους 3 έναντι 2 επιβάλλεται προσωρινή διαγραφή 6 μηνών από τα μητρώα της ΕΣΗΕΑ, ενώ η μειοψηφία πρότεινε διαγραφή 2 ετών.
Η απόφαση καθαρογράφηκε την Τρίτη, 12.07.05.
Ο προεδρεύων Ιωάν. Αποστολόπουλος
Η γραμματέας Μαρία Χριστοφοράτου